BRT مخفف Bus Rapid System است، یعنی سیستم اتوبوس‌‌های پرسرعت. سال‌های زیادی است که در کشورهای مختلف از روش‌های متفاوتی برای افزایش کیفیت و سرعت خدمات اتوبوس‌ها استفاده می‌شود. روش‌هایی چون اختصاص خطوط ویژه به اتوبوس‌ها و دادن اولویت به اتوبوس. می‌شود گفت BRT تلفیقی از همه روش‌هایی است که تاکنون برای افزایش سرعت اتوبوس‌ها استفاده می‌شد.

شاید به همین دلیل است که اغلب مردم دنیا ترجیح می‌دهند از همان واژه اتوبوس برای اشاره به اتوبوس‌های سیستم BRT استفاده کنند و تنها این آمریکای شمالی‌ها هستند که از واژه BRT استفاده می‌کنند.

سیستم اتوبوس‌‌های پرسرعت نامش را از سیستم "حمل و نقل پرسرعت" وام گرفته است که در آن برای وسایل نقلیه عمومی از خطوط ویژه استفاده می‌شود و گاهی حتی تونل‌های ویژه برای حمل و نقل احداث می‌کنند.

هرچند BRT در نام خود اتوبوس‌هایش را پرسرعت می‌نامد اما سایت اینترنتی "ویکی پدیا" در مقاله خود می‌گوید: «این اتوبوس‌ها چندان هم پرسرعت نیستند و میانگین سرعت آنها در کشورهای مختلف بین 19 تا 49 کیلومتر در ساعت است.»

با این حال حسن‌های فراوان "سیستم اتوبوس‌‌های پرسرعت" سبب شده استفاده از این سیستم روز به روز در دنیا گسترده‌تر شود.

کیفیت در BRT

در اغلب کشورهای جهان استفاده‌کنندگان از اتوبوس کسانی هستند که از دریافت خدماتی با کیفیت پایین چندان آزرده نمی‌شوند به همین دلیل می‌توانند ایستگاه‌های سرباز اتوبوس را تحمل کنند، اما در سیستم BRT این رویکرد تغییر می‌کند.

هم‌اکنون در جهان تعداد زیادی ایستگاه مدرن برای اتوبوس‌های سیستم BRT طراحی شده که با درهای ویژه به اتوبوس متصل می‌شوند. همچنین مسافران می‌توانند از کارت‌های اعتباری به جای بلیت، برای پرداخت هزینه اتوبوس استفاده کنند.

یکی از ایستگاه‌های اتوبوس‌های پرسرعت در برزیل

حتی اتوبوس‌های مدرن هم به پیشواز مسافران می‌آیند تا خدمات بهتری به آنها ارائه دهند. دو نوع وسیله نقلیه در سیستم BRT کاربرد دارد. یکی اتوبوس‌های Articulated  یا اتوبوس‌های فانوسی و دیگری اتوبوس‌های Guided که چرخ آنها روی مسیر ویژه حرکت می‌کند. هم اکنون تنها تعداد اندکی از این نوع اتوبوس‌ها در جهان موجود است، اما کارشناسان امیدوارند در آینده‌ای نزدیک این اتوبوس‌ها به ترامواهایی با چرخ تبدیل شوند.

در حال حاضر کشور انگلستان بیشترین تعداد اتوبوس‌های Guided را در دنیا دارد. کشورهای آلمان و ژاپن هم تجربه استفاده از این اتوبوس‌ها را دارند.

همه حسن‌های BRT

طرفداران BRT دلایل زیادی را برای استفاده از این سیستم مطرح می‌کنند. آنهامعتقدند استفاده از خط ویژه اتوبوس که در سیستم BRT متداول است، یکی از بزرگترین حسن‌های این سیستم است. آنها می‌گویندکه استفاده از خطوط ویژه به اتوبوس‌ها اجازه می‌دهد که در فضایی ایمن رفت و آمد کنند و نگران تصادف نباشند زیرا رانندگان اتوبوس‌ها در اغلب کشورهای دنیا جز زبده‌ترین رنندگان هستند.

یکی دیگر از دلایل آنها قابلیت BRT برای استفاده از راه‌های عادی و موجود است. البته مخالفان BRT هم به این نکته اشاره می‌کنند اما به عنوان نقطه ضعف. آنها معتقدند اتوبوس‌های سیستم BRT تنها زمانی بهترین بازدهی را دارند که در خطوط ویژه از آنها استفاده شود و زمانی که در راه‌های عادی به کار گرفته می‌شوند، همان اتلاف وقت اتوبوس‌های عادی را دارند.

یکی دیگر از نکاتی که طرفداران BRT به آن اشاره می‌کنند، توانایی تنظیم چراغ‌های راهنمایی با زمان حرکت اتوبوس‌های BRT است. به این ترتیب می‌توان به‌گونه‌ای عمل کرد که هر زمان اتوبوس این سیستم به چهارراه و چراغ راهنمایی رسید، چراغ سبز شود تا اتوبوس با کمترین زمان تلف‌شده مواجه شود.

نگین شیرآقایی